نسخه هاى درمانى امام صادق با خوراکى ها
اکنون به طرح نسخه هاى پیشنهادى از امام در درمـان بیمـارى هـا بـه وسیله ى گیاهان و میوه ها که در این عصر نیز دانشمندان تغذیـه از آن اسـتفاده مى کنند، مى پردازیم
: امام صادق در چهارده قرن پیش دسـتورات طبـى و
درمانى مطرح فرموده که با نظرات دانشمندان علـوم تغذیـه و پزشـکى در ایـن
دوران کاملا مطابقت دارد.
سیر
امام فرمود: به وسیله سیر دردهاى خود را درمانکنید اما با دهـانى کـه از آن بوى سیر به مشام مى رسد به مسجد نروید. رسول اکرم فرمود: سیر شفاى هفتاد بیمارى است. در آن روزگار کسى این گیاه پیش پا افتاده را نمى شناخت ولى در این قـرن که قرن علوم است «قرن بیست و یکم» متخصصان علوم تغذیه خـواص سـیر را با تحقیقات گسترده مورد توجه و امعان نظر قرار داده اند. دکتر «ریم» فرانسوى تحت عنوان «خوشا به حال آنان که سیر مى خورنـد» مى نویسد: براى تقویت بدن و پیشگیرى از بیمارى هاى گوناگون سیر اثر بسزایى دارد.
و نیـز تجربـه ى پزشـکان معروفـى ماننـد «سـالین»، «بـروت»، «لـوتر» و «دوبریه» و دیگران از خواص غذایى و درمانى این گیاه سـودمند نتیجـه هـاى درخشانى گرفته اند و حاصل تجربه به این کشفیات ختم شده که سیر در تقویت بنیه و جلوگیرى از تصلّب شرایین و پایین کشیدن فشار خون دوایى کامل و مـؤثر است. کوتاه سخن آن که در طب جدید سیر را دارویى مستقل و مؤ ثر شناخته انـد. سیر به عضلات قلب نشاط مى دهد. سیر جریان خون را در رگ ها تنظـیم مـى کند و خون را صاف مى کند. به طبیعت جسم نیرویى مى بخشد که بـر بیمـارى هاى خونى غلبه کند. از همین رو زنانى که بـه نـاراحتى هـاى دوران قاعـدگى دچار هستند اگر از سیر استفاده کنند از عوارض آن در امان خواهند بود. در پیرى هاى زودرس که نتیجه فساد خون است و روماتیسم و بواسـیر این گیاه سودمند اثرى شفابخش دارد. سیر این بیمارى ها را نیز درمان مى کند یا حداقل عوارض آن را کاهش میدهد:
1 - سل ریوى
2 - آنفلوانزا
3- - تنگى نفس
4 - تیرگى رنگ پوست
5 - سوء هاضمه و عفونت روده
6 - دیفترى
7 - تیفویید
8 - سیاه سرفه
9 - التهاب معدى
10 - زخم معده ى حاد و مزمن
11 - تصفیه مجارى ادرار و حیض
12 - تصفیه ى کلیه
13 - کرم هاى نخ مانندى که در روده ى کودکان به وجود مى آید
پیاز
امام صادق مى فرماید: پیاز بخورید زیرا در پیاز سـه حکمـت سـودمند نهفته است:
1 - لثه ى انسان را نیرومند و محکم مى سازد.
2- دهان را خوشبو مى کند.
3 - بر نیروى جنسى مى افزاید.
نیز فرمود:
- پیاز بوى دهان را نیکو کند و رنگ چهره را بر افروزد و «نیروى جنسـى»
را تقویت کند.
و باز هم فرمود:
پیاز خستگى را از تن مى زداید و اعصاب را استوار مى کند و میل جنسى را
زیاد سازد و بیمارى تب زا را درمان نماید.
این گفتار امام صادق در قرن دوم هجرى در قرنى که مردم از پزشکى و
فیزیولوژى جز اندکى نمى دانستند، ثبت شده است. ولى در این که حقایق علمى
در «لابواتوار» آشکار مى شود، این گونه گیاهان خـوب مـى تواننـد فلسـفه ى وجودى خود را به جهانیان عرضه کنند و منـافع و خـواص خـود را در دنیـاى
تکنولوژى جلوه گر سازند.
دکتر لاکوفسکى که پیاز را تحت مورد بررسـى، تحلیـل و تحقیـق قـرار داده
عقیده دارد «پیاز» در مقابله با بیمارى هستى بر باد ده سـرطان حریـف قـدر و
توانمندى است. دکتر لاکوفسکى مى گوید:
ما همچنان روى پیاز مطالعه مى کنیم و عقیده داریم که روزى این گیاه ناچیز
مطمئن ترین وسیله براى درمان دردهاى بشر از کار در آید. دکتر «دامر» مى گوید:
پیاز در عین این که غذاست، دوا هم هست. پزشکان پیاز را در مورد بیمارى
کلیه و ادرار و استسقا داروى موثرى مى شناسند و ترجیح مى دهنـد ایـن گیـاه
خام خورده شود.
پزشک دیگرى مى گوید:
پیاز حاوى ماده اى گرانقدر است که درد گلـو و بینـى و مجـارى تـنفّس راسبک مى سازد.
آنچه پزشکان تا کنون در حق پیاز گفته اند از این قبیل است و مسـلم اسـت
که آینده اکتشافات سودمندترى در مورد این گیاه به عمل خواهـد آورد و مقـام
پیاز را در دنیاى علوم فراتر خواهد برد.
...
اما در مورد ترب
متخصصین علوم تغذیه گفته اند:
ترب گیاهى است که ادرار را زیاد مى کند و کلیه را شستشو مى دهد و اشتها
را برانگیزد و ترشحات معده را تنظیم کند و عمل هضم را آسان سازد و بیمـارى
روماتیسم را بهبود بخشد و گاز شکم را فرو نشاند و سینه را سبک کند و سـرفه
را شفا بخشد و رسوبات کبد را بشکند و بلغم را از ریشه برکند.
این پژوهش علم پزشکى در عصر حاضر است. امام صـادق در سـیزده
قرن پیش از عصر حاضر فرموده است:
ترب مصرف کنید زیرا برگ این گیاه گاز معـده را در هـم شـکند و مغـزش
جریان ادرار را آسان سازد و ریشه اش بلغم را ببرد.
در خصوص هویج
پزشکان در مورد خواص هویج مى گویند:
این گیاه حاوى مقدارى قند گیاهى است که زود جذب مى شود اما هضمش
براى کودکان دشوار است.
آب هویج در درمان یرقان اثرى بسزا دارد و این آب اگر بـا عسـل آمیختـه
شود، بر نیروى جنسى بیفزاید. به علاوه براى درمان کبد و روده سودمند اسـت.
پزشکان به بیمارانى که نفسشان تنگ مى شـود یعنـى بـه نـوعى آسـم دارنـد و
ببمارانى که به ضعف اعصاب دچارند هویج توصیه مى کنند.
پزشکان مى گویند که آب هویج کمک مؤ ثرى به رشد کودکان مـى نمایـد و
اگر خام خورده شود کرم هاى معده را دفع مى کند و نیـز خـون را زیـاد کـرده
نشاط خون را در بدن محسوس سازد.
متخصصان علوم تغذیه ى عصر حاضر درباره ى هویج سخن بسیار گفته انـد
وهر چه گفته اند در سودمندى این گیاه شیرین است ولـى امـام جعفـر صـادق
در عصر خود مى فرماید: هویج در درمان قولنج و بواسیر مـؤ ثـر اسـت و
این گیاه هم از گیاهانى است که بر نیروى جنسى مى افزاید و کلیه را گـرم مـى
کند.
درباره ى بادمجان
پزشکان مى گویند:بادنجان غذایى است که با هر مزاجى سازگار است. فواید این گیاه آن اسـت
که معده را تقویت مى کند و به رگ ها نرمى مى بخشد. بادنجانى کـه در سـرکه
بجوشد و بپزد ادرار را روان خواهد سـاخت و بـراى طحـال و کیسـه ى صـفرا
سودمند خواهد بود. امام صادق فرموده است:
- بادنجان بخورید زیرا این گیاه بى آن که به کیسه صفر زیانى ببخشد، صـفرا
را سود خواهد داد.
بادنجان بخورید زیرا این گیاه بى آن که دردى به وجـود بیـاورد درمـان درد
دیگر خواهد بود. بعد از مصرف بادنجان چند دانه خرما به هضم و جذب آن در
بدن کمک مى کند و فواید آن را در بدن دو چندان مى کند.
در مورد کدو
پزشکان مى گویند: کدو تنبل براى تبریـد (خنـک سـازى) مـزاج، تقویـت و
طراوت دماغى نافع است. به علاوه مسامات (منافذ بسته عرق) را در رگ هـاى
بدن مى گشاید و به معده لینت مى دهد. مخصوصا معده هاى ملتهب را آرام میسازد و بیمارى یرقان را نیز درمان مى کند. تب هـایى کـه از گرمـى مـزاج بـه
وجود مى آید به وسیله کدو برطرف مى شود.
کسانى که به بى خوابى هاى شدید دچارند اگر کدو بخورنـد خـواب راحتـى
خواهند داشت و آنان که از نیمه ى اول عمر گذشته اند و طبعا قواى جسـمى و
عقلى شان رو به انحطاط است اگر کدو بخورند قواى خـود را تجدیـد خواهنـد
نمود. و سلول هاى بدنشان حیات تازه اى خواهد یافت.
امام صادق مى فرماید:
کدو قواى عقلى و حیات سلول هاى مغزى انسان را زیاد خواهد کرد و براى
درد قولنج (کولیت) هم داروى سودمندى است.
گفتار امام در مورد میوه ها و سبزى ها
علم امروز درباره ى میوه و سـبزى سـخنان بـدیعى دارد و ایـن دو موهبـت طبیعى را در زندگانى و بهداشت بشرى بسیار مؤ ثر و نافع مى شناسد. متخصصین علم تغذیه امروز عموما مردم را به خوردن سبزى و میوه تشـویق مى کنند. مخصوصا بیمارانى که عارضه ریوى و بیمارى نقرس و غالبا این گونه دردهـا را با عوارض و علایم آن دارند، دعوت به خوردن سبزى و میوه مى کنند. زیـرا با تحقیق به این نتیجه رسیده اند که در این مواد حیات بخش، عناصـر و امـلاح قابل توجه همراه با مواد اسیدى و قندى و پروتئنى یافـت مـى شـود بـه همـین جهت گروهى از میوه ها و سبزى ها براى نرمى مزاج و گروه دیگر براى سیستم مجارى ادرارى و دسته اى جهت هضم غذا و دسته ى دیگـر در تقویـت مـزاج مورد توصیه ى پژوهشگران تغذیه قرار گرفته است. ضمنا دسـتور مـؤ کـد مـى دهند که ضرورى است میوه و سبزى را پیش از خوردن درسـت بشـویند تـا از الودگى هاى گوناگون پاک و پاکیزه شود. میوه و سبزى عموما به خاک و آب هاى فاسد شده آلوده اسـت. بـه عـلاوهون در دست میوه فروش هاو دوره گردها وافرادگوناگون دستمالى مى شـودلازم است با دقت شسته و تمیز گردد تا از آلایش جرثومه هاى گونـاگون پـاک شود. زیرا اگر این میکروب ها به داخل بـدن راه یابـد موجبـات فسـاد بـدن را فراهم خواهد ساخت. امام صادق از قرن ها پیش ازآن که این حقایق آشنا شود مى فرماید: میوه ها عموما مسموم هستند. وقتى به دسـتتان برسـد ابتـدا آن را بـا آب بشویید و در آب غوطه ور سـازید. اکنـون بخشـى از آن چـه را کـه امـام درباره ى فواید و خواص میوه ها بیان داشته، در این جا یادآور مى شویم: انگور فایده ى انگور آن است که اعصاب را محکم مى کند و خسـتگى را برطـرف مى سازد و به انسان نشاط مى بخشد و غم و اندوه (افسردگى) را مى زداید. و نیز فرمود: پیامبرى از پیامبران به درگاه خدا شکایت کرد که انـدوهگین اسـت. خطـاب رسید: انگور تناول کن تا از اندوه رها شوى. متخصصین علوم تغذیه معتقدند در انگور سه خاصیت وجود دارد:
1- معده را لینت و نرمى مى دهد.
2 - خون را صاف مى کند.
3 - به بدن غذا مى رساند.
آب انگور قواى فرسوده را تجدید مى کند و گردش خون را آسان مى سـازد
و مواد تخمیر شده ى معده را مى شکند و براى کبد و کلیه سودمند اسـت و نیـز
سوءهاضمه، نقرس، بیمارى هاى قلبى، صفرا، گاز معده و بواسیر را شفا مى دهد
واز بروز سل و سرطان نیز تا حدودى جلوگیرى مى کنـد. در انگـور ویتـامین
«آ»، «ب»، «ث» موجود است و دردهاى ناشى از تب را نیز برطرف مى سازد.
دانشمندان بیوشیمى مى گویند: آب انگور ترشح آنزیم ها را در معده زیاد مى
کند و براى طحال و ستون فقرات نـافع اسـت. در انگـور مقـدارى «آرسـنیک»
وجود دارد که جریان خون را سریع تـر مـى سـازد. در نتیجـه رنـگ چهـره را
افروخته و سرخ و سفید مى نماید و به همین جهت انگور براى بیماران مبتلا بـه
سفلیس، سرطان و سل سودمند بوده است.
اکنون بیان مختصر و مفید امام را نسـبت بـه فوایـد انگـور بـا آن چـه
متخصصین علوم تغذیه و دانشمندان دوران معاصر کشف کرده اند مورد ارزیـابى
و سنجش قرار مى دهیم و درباره ى عظمت اندیشه و آگاهى امام داورى کنیم.
امام از فواید انگور در مورد اعصاب و رفع خستگى و نشاط بـدنى و عامـل ضد افسردگى و غم زدایى انگور بیاناتى فرموده اند که شگفت آور است. جـاى
تحقیق و تفحص فزون تر دارد.
در مورد سیب
امام صادق مى فرماید:
سیب بخورید زیرا این میـوه حـرارت را در درون شـما فـرو مـى نشـاند و
مزاجتان را تبرید (خنک) نموده و مبتلایان به تب را درمان خواهد کرد.
امام مى فرماید:
اگر مردم مى دانستند در سیب چه خواصى نهفته است بیماران خـود جـز بـا
سیب با هیچ دواى دیگر مداوا نمى کردند. علاوه بر آن که سیب در قلـب آدمـى
نشاط و سرورى سریع مى بخشد. اثر سیب در قلب انسان به علت دارا بودن عنصر پتاسیم از اثرش در اعضـاىدیگر سریع تر است.
و فرمود:
- به بیماران تب دار سیب بدهید زیرا از سیب سودمندتر برایشان چیز دیگـر
نمى شناسم.
پزشکان نیز اخیرا گفته اند: خوردن سیب قلب، مغز، کبد را قوى و شادمان خواهد ساخت و بوییدن سیب
براى کسانى که بیمارى خفقان و تنگى نفس دارند، سودمند است.
خاصیت دیگر سیب این است که «فم المعده» را اصلاح مى کنـد و بـه معـده
بیدارى و اشتها مى بخشد.
سیب پخته براى سرفه درمان مؤ ثرى است و براى بیمارى هاى جلدى و بى
خوابى نیز همین سیب پخته دواى خوبى است.
در مورد انار
امام مى فرماید:
- به کودکان خود انار بدهید و بدین وسیله جوانیشان را تسریع کنید.
و فرموده:انار را با پرده هاى نازک سفید اطراف دانه هاى آن بخورید تا معده تان را
دباغى کند. یعنى «جدارهاى معده» را از آلودگى هاى گوناگون پاکسازى کنـد و
به روشنایى ذهن شما کمک نماید.
متخصصین علوم تغذیه مى گویند: انار صاف کننده ى خون و تولید کننـده ى مواد مناسب براى بدن و نشاط دهنده ى اعصـاب، برطـرف کننـده ى تشـنجات عصبى و گشاینده ى منافذ عرق پوست و لینت دهنده ى شکم و موجب جریـان
ادرار و مقوى کبد و داروى یرقان و ناراحتى هاى طحال و تپش قلب و مسـکن
سرفه هاى شدید و برطرف کننده ى خشونت صدا و درخشان کننده ى چهـره و
سیراب کننده ى بدن و نابود کننده ى کرم هاى معدى است.
این جاست که بیان شگفت امام در وصف انار جلوه گر مى شود. آن جا
که حضرت فرمود: به کودکانتان انار بخورانید تا زودتر جوان شـوند. خـون پـاک و جوشـان،
مزاج سالم و مواد ضرورى بافت هاى بدن را تاءمین و مکانیسم بقاى حیـات را
تضمین و چهره ى درخشان و تغذیه سالم براى بدن را به ارمغان مى آورد و این
خواص در انار موجود است. امام مى فرماید:
انار معده را دباغى مى کند یعنى هر آلایشى را از جدارهاى آن پاک مى کند.
وقتى معده روبیده و دباغى شود عمل هضم سـریع و آسـان مـى شـود و در
نتیجه خون سالم به طور مرتب و منظم به سلول هاى بدن مـى رسـد و جریـان
خون با سلامت کامل صورت مى گیرد. چنین بدنى که از همـه ى جهـات سـالم
است جوانى را نیز مى تواند در خویشتن جلوه گرسـازد زیـرا جـوانى حاصـل
بدنى سالم است.
در مورد بِه
امام مى فرماید:
خوردن به چهره را نیکو کند و قلب را آرام سازد.
و نیز فرموده: کسى که به را ناشتا بخورد نطفه اش سـالم و در نتیجـه کـودکى کـه از او بـه
وجود آید زیبا خواهد بود.
و نیز فرموده: «بِه» مایه ى قوت قلب و روشنایى ضمیر است.
آن چه امام در مورد «به» فرموده متخصصین علم تغذیه تا کنون نتوانسته انـد
اظهار کنند. شاید در این تجربه موفق نبوده اند.
به هر تقدیر «به» چهره را شاداب و قلب را پرنشاط و قوى و مغز را نیرومند
ومعده را سالم مى سازد و حیات انسان را رونق مى بخشد. همچنین «به» عمل
کلیه را منظم و مثانه را نظیف و پاکیزه مى نماید و به سیستم مجارى ادرار و بـه
سیستمهاى بدن کمک مى کند و معده را لینت مى بخشد و از دردهاى معده مـى
کاهد.
در خصوص انجیر
امام مى فرماید:
- انجیر بوى دهان را برطرف مى سازد و استخوان را تقویت مـى کنـد و بـه
پیاز مو نشاط و قدرت مى دهد و دردها را بدون دارو از بین مى برد.
امام خواص مهم این میوه را به میزان ادراک سؤ ال کننده بیـان فرمـوده
است.
متخصصین علوم تغذیه در تحقیقات خود در مورد میـوه اى «انجیـر» چنـین
نتیجه گرفته اند که انجیر میوه اى است حاوى عناصر مغذى و مفیـد و مقـدارى
مواد قندى که براى انسان منافع فراوان دارد. انجیر عمل هضم را آسان مى سازد
و به کار معده نظم و ترتیب مى بخشد. انجیر بدن را قـوى، چهـره را شـاداب و
عضلات را پرنشاط و پرانرژى مى سـازد. اگـر شـب هنگـام انجیـر میـل کنیـد
حرکات روده ها نظم و ترتیب خواهد یافت و بدن صحت و سـلامت مـى یابـد.
کوتاه سخن آن که این میوه هم مغذى و هم لذت بخش است و در مورد بیمارى
هاى ناشى از فساد خون، سل، سرطان و رفع ناراحتى هاى کبـدى اثـرى بسـزا
دارد.
در مورد خرما
در حضور امام صادق طبقى خرما گذارده شد. فرمود: این چیسـت؟ بـه
عرض رسید: این از نوع «برنى» است.
فرمود: در این میوه شفاست و سپس فرمود: در این خرما درمان از سـموم و
مواد ضد سم وجود دارد. میوه اى است که با خود دردى به همراه ندارد و مایـه
ى ناراحتى نیست هرکس هفت دانه از این خرماهاى خشک را به هنگام خواب
تناول کند کرمهاى شکمش نابود خواهند شد.
امام با این سخن که خرما درمان بیمارى هاست و میوه اى است که درد
و ناراحتى ندارد مردم را به خوردن خرما و استفاده از منافع و فوایدش تشـویق
مى فرماید.
دانش تغذیه در عصر حاضر در پرتو وسایل گسترده پزشـکى و ابـزار عظـیم
بیوشیمى منافع خرما را به عرصه ى تشریح و آزمون کشانده است.
طب امروز مى گوید: خرما بدن را گرم مى کنـد و خـون سرشـار از مـواد و
املاح معدنى به وجود مى آورد و به پوست بدن طراوت و شادابى مى بخشد.
متخصصین علوم تغذیه امروزه مى گویند: اگـر خرمـا را بـا شـیر بیامیزیـد و
بخورید بر نیروى جنسى مى افزاید و اگـر آن را بـا شـیر بجوشـانند عـوارض
التهابى را درمان مى کند. همچنین این جوشانده سرفه هاى خشک را فـرو مـى
نشاند و التهابات ریوى و ناراحتى هاى مجارى ادرار را درمان مى کند.
خرما خواص بسـیارى دارد کـه مـى تـوان ویژگیهـایى چـون جلـوگیرى از
خونریزى غیر عادى قاعدگى و جلوگیرى از اسهال و اصلاح لثه را برشمرد. امـا
خاصیت شگفت این میوه، ماده اى سودمند فلز«منگنز» موجود در آن است کـه
عامل درمان بیمارى هاى کشنده سرطان شناخته شده است.
تحقیق شده است که در میان نخل بانان و کسانى که با خرما سـروکار دارنـد
بیمار سرطانى کمتر وجود دارد. کسى چه مى داند، هنوز که دانش تغذیه مراحـل
ابتدایى خود را مى گذراند شاید در آینده قدرت علم پرده از اسرار درمانى خرما
بردارد و عظمت و ارزش این میوه لذیذ و سودمند را به جهانیان عرضه کند.
در آن عصر مردم روى زمین بهتر به این اندیشه هـاى تابنـاک امـام صـادق پى خواهند برد و معنى سخن امام را که فرمود:
در خرما شفا وجود دارد، درمان بدون احساس درد را متوجه خواهند شد.
درباره ى کاهو
امام صادق مى فرماید: بى دریغ از کاهو استفاده کنید زیرا این گیاه خون
را تصفیه مى کند.
پزشکان امروز که از روى این گیاه تحقیق کرده اند مى گویند: کـاهو گیـاهى
است که از انواع ویتامینها سرشار است در این گیاه بـه مقـدار زیـاد ویتـامین واملاح معدنى موجود است. اما به این شرط که قسمتهاى سبز و کلروفیـل دار آن
بیشتر خورده شود. آن قسمت که بیشتر از نور خورشید استفاده کرده است بیشتر
داراى خاصیت و سودمندى است.
شیمى دان معروف «نیومان» مى گوید: کاهو گیاهى است که از لحاظ آهن غنى است این گیاه گلبولهاى قرمز خـون
را زیاد مى کند و چهره و لبهاى خورنده خویش را همیشه گلگون نگه مى دارد.
اعصاب را آرام مى سازد، خواب مى آورد، در چشمها برق نشاط مى افروزد،
مو را درخشان و براق مى کند.
همه این معجزات بر این اساس است که کاهو صاف کننده ى خون است.
امام هم همین اثرات را در مورد کاهو بیان فرموده از گیاه کاهو استفاده کنیـد
زیرا این گیاه خون شما را تصفیه مى کند.
در مورد کاسنى
امام صادق مى فرماید: کاسنى سبزى مفید و مـؤ ثـرى اسـت. نیـز مـى فرماید: از کاسنى بخورید تا خون شما افـزون و میـل جنسـى در وجـود شـما سرشار شود و فرزند زیبا و نیکو از شما به وجود آید. و فرموده: آن کس که بخوابد و در دل او هفت شاخه از هندبا (کاسنى) نهفتـه باشد، شب را از درد کلیت ایمن خواهد خوابید. پزشکان مى گویند: گیاه کاسنى اعصاب را قوى مـى سـازد و نـور چشـم را زیاد مى کند و قواى فرسوده بدن را تجدید مى کند و قلب و کبـد و کلیـه را بـه نشاط مى اندازد و براى رحم سودمند است و به مزاج اعتدال مى بخشد. بیان امام در وصف کاسنى که مى فرماید: «این گیاه میل جنسى را زیاد مى کند و بر زیبایى کودک مى افزاید».
منبع:طب الصادق
(تغذیه و خوراکى ها در فرهنگ طب الصادق)
مؤلف: دکتر محمد دریایى